منقار اردكی یا پلاتی پوس، عجیبترین پستاندار استرالیایی است كه افسانهها و اسطورههای زیادی در خصوص شكلگیری آن وجود دارد. اكنون بیولوژیستهای استرالیایی، آمریكایی و اروپایی نقشه كامل دی ان ای پلاتی پوس را به دست آوردهاند.
نتایج این تحقیقات كه در مجله نیچر منتشر شده، نشان میدهد كه عجیبترین حیوان دنیا حتی در سطح ژنتیكی نیز بسیار عجیب است و در حقیقت از نظر دی ان ای خویشاوند پستانداران، خزندگان و پرندگان است.
پلاتی پوس بدنی پوشیده از مو و منقاری شبیه به منقار اردک دارد. به بچههای خود شیر میدهد و تخمگذار بوده و زهر ترشح میكند و دارای یک سیستم فرسایش الكترویكی است. این ویژگیها تنها بعضی از ویژگیهای منحصر به فرد این جانور است.
نتایج این تحقیقات كه به سرپرستی محققان دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس آمریكا انجام شده، نشان میدهد كه منقار اردكی همانند خزندگان زهر تولید میكند و دارای ژنهایی است كه موجب میشوند این پستاندار همانند پرندگان و خزندگان تخمگذاری كند و روی تخمهای خود بخوابد اما در عین حال در ژنوم این حیوان ژنهایی حضور دارند كه به این جانور امكان میدهند همانند سایر پستانداران به بچههای خود شیر بدهد.
از سویی دیگر این حیوان همانند پرندگان ۱۰ گونه كروموزوم دارد كه جنسیت این حیوان را تعیین میكنند این در حالی است كه انسان و بسیاری دیگر از پستانداران تنها دو گونه كروموزوم تعیین كننده جنسیت دارند.
نتایج این كشف نشان میدهد كه این حیوان شگفت انگیز از ۱۷۰ میلیون سال قبل روی زمین میزیسته است.
دانستنیهای بیشتر درباره پلاتی پوس
وقتی دانشمندان انگلیسی در سال ۱۷۹۹ آن را یافتند، نامش را کبک گذاشند زیرا شبیه پرندگان بود. در واقع این حیوان شبیه بسیاری از حیوانات است اما از تیره هیچیک از آنها نیست. این جانور دارای منقار اردک ، دم سگ آبی و پوستی پر پشت است.
پلاتی پوس که نام علمی آن "Ornithorhynchus anatinus" است، مانند پرندگان تخم میگذارد ولی مانند پستانداران به بچهاش شیر میدهد. محل زندگی این حیوان در شرق استرالیا و جزیره تالمانی است. سوراخهایی در جلو منقار این حیوان وجود دارد، از اینرو میتواند مدتها در زیر آب بماند زیرا فقط سر خود را اندکی بیرون از آب نگه میدارد و تنفس میکند.
پلاتی پوس ماده ۱ تا ۳ تخم میگذارد. این تخمها را بوسیله دم خود به بدنش میچسباند و آن قدر همراه خود نگه میدارد تا نوزادان بیرون بیایند. نوزاد پلاتی پوس در حالی که دندان در دهان دارد، به دنیا میآید و از شیر مادر تغذیه میکند و به زودی دندانهای نوزاد میریزد و به جای آن از تکههای سفت و شافی کنارههای منقار خود استفاده میکند. در جهان تنها پستاندار زهردار پلاتی پوس است.
غدههای زهریاش نزدیک رانهایش قرار دارد و زهر را از طریق مجرایی به سیخکهای پای عقب حیوان میفرستد. زهر او شبیه زهر مار است و گویا در فصل جفتگیری برای از بین بردن رقیب از آن استفاده میکند. پلاتی پوس برای بدست آوردن جفت دلخواه خود شبها به شکار کرم خاکی، حشرات آبی، خرچنگ آب شیرین میپردازد و در روز در لانه خود که در زیر گل و لای است، به سر میبرد.
پنجههای جلو پلاتی پوس پرهدار است و همین امر شنا کردن آنرا آسان میکند اما چون به خشکی میآید پردههایش در زیر پایش جمع میشود و در عوض چند پنجه نمایان میشود.
|